نیمه های دهه 90 شمسی تعداد روستاهای استان قم بالغ بر 200 پارچه آبادی اعلام گردید که از این میان میان 131 روستا بالای 20 خانوار جمعیت داشته اند.
به گزارش روزنامه گویه؛ مسئله روستا در جمهوری اسلامی از بدو انقلاب تا به امروز از موضوعات مورد توجه مسئولان کشور به شمار می رفته و برخی از حرکت های انقلابی همانند جهاد سازندگی یا بنیاد مسکن انقلاب اسلامی عمدتا برای ایجاد تحول در روستاهای محروم و فراموش شده کشور شکل گرفت.
سیاست های نظام ستمشاهی روستاهای ایران را به ورطه اضمحلال کشاند و برنامه هایی چون اصلاحات ارضی منابع طبیعی سرزمین های کشور را تجزیه نمود.
دستکاری در اقتصاد و فرهنگ طبیعی روستاها در رژیم پهلوی همچون قانون کشف حجاب رضاخانی با اثرات مخرب و بلندمدت همراه شد و تا به امروز گریبانگیر اقتصاد و کشاورزی مملکت است. بعد از پیروزی انقلاب زحمات فراوانی برای احیای روستاها کشیده شد اما تحولات اقتصادی و اجتماعی جامعه همراه با تغییر سبک زندگی روند مهاجرت به شهرها را دامن زد.
بنا بر آخرین اطلاعات آماری در نیمه های دهه گذشته شمسی یا سال های 94 و 95، بیش از دویست روستای قم دارای سکنه بوده است که از این میان 131 روستا بالای 20 خانوار جمعیت داشته اند. در جهت توسعه روستا و هدفمند شدن برنامه های آن یک ملاک و مبنای قانونی وضع و اجرا گردید که طرح هادی روستایی نام گرفت که سند توسعه و محور همه فعالیت های اقتصادی و یا عمرانی در روستاها شد. استان قم نسبت به سایر استان ها از روستاهای کمتری برخوردار است و به طور کلی تعداد روستاهای دارای سکنه در قم 204 روستا بوده است که از این میان 131 روستای بالای 20 خانوار شمرده شده است که طبعا این تعداد در سال های اخیر بدون کاهش نبوده است. دولت برای روستاهای پایین 20 خانوار برنامه هایی را در قانون پنجم توسعه نداشت و خدمات تماما برای روستاهای بالای 20 خانوار اختصاص می یافت که در استان قم برای همه روستاهای بالای 20 خانوار جمعیت طرح هادی را تهیه گردید.
مهم ترین هدف این طرح هدایت توسعه روستا و نحوه استفاده از زمین و کاربری آن و همچنین محدوده روستا است و به عنوان یک محور مهم در همه فعالیت های روستا مورد تاکید بوده است اما در حال حاضر بخشی از کارشناسان می گویند طرح هادی به عنوان کلان ترین طرح تحول روستاها دارای اشکالات ویژه خود می باشد.
در این رابطه استان قم شاهد یک رویداد جالب توجه در زمینه تحول روستایی بوده است. همایش چهار روزه حکمرانی روستایی و مبانی تسهیل گری با حضور فرمانداران ، بخشداران، دهیاران و روحانیون مستقر در روستاهای سراسر کشور در قم آغاز به کار کرده است که نوید بخش تصحیح مسیر تحول در روستاهای باقی مانده استان و کشور است. این در حالی است برخی آمارها و اظهارات می گویند 70 درصد جمعیت ایران شهرنشین شده اند و تنها 30 درصد در روستاها زندگی می کنند.
نماینده وزیر کشور در امور استان‌های کویری و محرومیت زدایی در افتتاحیه این همایش با اشاره به نقش سازنده روستاها در خودکفایی کشور گفت: روستاها لنگرگاه‌های اقتصادی کشور هستند و مردم باید در کنار دولت در روستاها سرمایه‌گذاری کنند. مجید بکایی با اشاره به لزوم اجرای طرح‌های تحولی در روستاها گفت: واردات گسترده برخی محصولات کشاورزی، دامی و باغی نشان دهنده عقب‌ماندگی‌های ما در روستاهاست.
استاندار قم نیز در این همایش نیروی انسانی را اصلی‌ترین عنصر رشد جامعه عنوان کرد و گفت: نیروی انسانی بسیار خوبی در کشور ما وجود دارد و برای رسیدن به اهداف خود کافیست برنامه ریزی کامل انجام دهیم. سید محمد تقی شاهچراغی با بیان اینکه برنامه‌ریزی‌های مدیران باید متناسب با وضعیت جامعه و میدان باشد افزود: گروه‌های جهادی نمونه بارز حضور موثر و موفق در میدان هستند و این تجارب موفق باید به خوبی به دیگر گروه‌ها هم منتقل شود. وی با اشاره به فضای به وجود آمده در دولت سیزدهم برای خدمت رسانی بیشتر به مردم گفت: تاکنون کار‌های بسیار زیادی انجام شده است؛ اما برخی مشکلات هستند که روی زمین مانده که با برگزاری چنین همایش‌هایی میتوان آن‌ها را برطرف کرد.
معاون آموزش مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور نیز در این مراسم گفت: بسیاری از مشکلات مردم و روستاییان در خود روستا قابل حل و رفع است و نباید با ارجاع به سایر دستگاه‌ها و حواله دادن به مرکز، کار مردم به زمین بماند.
عبدالعزیز راد درویش بر مشارکت و همکاری هرچه بیشتر مردم در حل مشکلات تاکید کرد و گفت: میتوان با مشارکت مردم حجم بالایی از مشکلات را از میان برداشت.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور نیز امنیت در روستاها را مورد توجه قرار داد و گفت: امنیت بستری برای شکوفایی و ایجاد برنامه‌هایی سازنده خواهد بود و مدیران شهر و روستا باید با بالا بردن شاخص‌های امنیت، آرامش فکری را در بین مردم فراهم کنند. آیت ا… علیرضا اعرافی بر لزوم توجه هر چه بیشتر به رفع موانع اقتصادی مردم در روستاها تاکید کرد و گفت: روستاها سلول‌های حیات بخش کشور و مظهر کار و تلاش هستند.
وی بر محوریت مساجد در روستاها تاکید کرد و گفت: مساجد و مراکز عبادی باید محور یک جامعه باشند تا در تمامی ابعاد به یک جامعه اسلامی تبدیل شویم.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با اشاره به ضرورت تشکیل شورای فرهنگی در روستاها افزود: در این شورا باید مسجد نقش محوری داشته باشد و روحانی مستقر در روستاها هدایتگری فرهنگی را بر عهده گیرد.
دیدگاه های مدیران استان قم و مسئولان کشوری درباره روستاها می تواند امید به توجه دولت به امر احیای روستاها را بیشتر می کند و اگر اراده جدی به ان تعلق گیرد شاهد تحول در حیات روستاها خواهیم شد و در این میان قم به دلیل تعداد کم روستا در مقایسه با سایر استان های کشور می تواند الگو و اجرا کننده طرح های تحول ساز باشد.
گرچه باید با عبرت از مسیر گذشته به اقداماتی همت گماشت که شرایط را بهبود ببخشد و اقتصاد روستا را احیا کرده و بلکه روند مهاجرت و تعطیلی روستاها را متوقف و حتی معکوس نماید.