از درخشش مداحان تا معیارهای داوری در حسینیه معلی

در محرم و صفر سال جاری برنامه ای در سیمای جمهوری اسلامی شبکه سه پخش گردید موسوم به «حسینیه معلی». از آن جایی که  این برنامه به حوادث و اتفاقات و وقایع عاشورا ازطریق مداحی ونوحه خوانی می پرداخت مورد توجه فراوان قرار گرفت.

در محرم و صفر سال جاری برنامه ای در سیمای جمهوری اسلامی شبکه سه پخش گردید موسوم به «حسینیه معلی». از آن جایی که  این برنامه به حوادث و اتفاقات و وقایع عاشورا ازطریق مداحی ونوحه خوانی می پرداخت مورد توجه فراوان قرار گرفت. چرا که مداحان از افصی نقاط ایران دعوت شده و در این برنامه استعداد های خویش را در معرض دید مخاطبان قرار می دادند .این برنامه چهار داور را هم پیش بینی کرده که از مداحان مشهور در جامعه ی ایران محسوب می شوند.

درباره ی نفس برنامه باید گفت ستودنی است و کسی که مبتکر این برنامه و خلاق آن بود انگشتانش را بر روی موضوعی بسیار زیبا و جذاب و قابل قبول گذشته است. این برنامه به لحاظ کمی و کیفی باید توسط کارشناسان مورد بحث و بررسی قرار می گرفت. تا آن جایی که ما به بررسی آن پرداختیم غالب رسانه ها به نکات مثبت آن توجه کرده اند بدون آن که نکات ضعف و منفی موجود در آن را بررسی کنند . در جامعه ی ما چیزی که به یک معضل تبدیل شده است آن است که برای یک پدیده حاضر نیستند زمان صرف کنند تا آن را کالبد شکافی کنند و حقایق آن را پیدا کنند و در ادامه راه جامعه را از مسیر ناهموار نجات دهند. یکی از برتری و ویژگی این برنامه آن بود که در هر برنامه فرازی از تعزیه را که توسط این برنامه سازان وبه زعم آنان بهترین تعزیه خوانان بودند را  دعوت کرده و به اجرا می پرداختند. تا آن جایی که ما اطلاع داریم داوران این برنامه در حوزه ی تعزیه چندان اظهار نظر نمی کردند چرا که از حیطه ی تخصص آنان خارج بود. البته خود تعزیه یکی از بزرگترین و مهمترین هنر نمایشی ایران محسوب می شود در گذشته های دور بوده که شاید خیلی قابل توجه مردم نبود. اما بعد از اسلام و واقعه ی کربلا که حقایقی از عاشورا و مصائب اهل بیت {ع} را بیان می کند مورد توجه مردم و بسیاری از کارشناسان قرار گرفته و اکنون نیز با قدرت و قوت و نوآوری فراوان در حال گسترش و توسعه می باشد. تا قبل از این برنامه صدا و سیما میدانی برای مداحان مشهور بوده و بسیاری تصور می کردند که غیر از این ها کسی نمی تواند بخواند ونه می تواند ابراز وجود کند. اما این برنامه نشان داد که استعدادها، ظرفیت ها و توانایی ها در حوزه ی مداحی و شعر و شاعری در استان ها نهفته است و کسی به سراغشان نرفته و یا نمی رود . بنا به نوشته ی برخی از سایت ها این داوران استعداد یابند و به دنبال استعداد ها در این عرصه هستند. اما در این برنامه چیزی برای ارائه نداشتند . وقتی قرار شد از استان های مختلف چهره ها و شخصیت های گوناگون با آداب و رسوم مختلف را دعوت نمایند و در این جا برنامه اجرا کنند بدیهی است آن دسته از کسانی که با تبلیغات و سر و صدا و یا حمایت های سیاسی مطرح شدند زمینه ای برای ابراز وجود و طرح خود ندارند. از همین جا باید نتیجه ای را برای صدا و سیما اتخاذ کنیم و بدان  یادآور شویم این برنامه نشان داد که شما می توانید قوی تر و نیرومند تر عمل کنید و همه ی تخم مرغ های خود را در یک سبد و یا چند سبد قرار ندهید و به دنبال استعدادهای فراوان این کشور بگردید و از گروه گرایی جناح‌های سیاسی بپرهیزید و واقعاً تلاش های تان را در مسیر توسعه قرار داده و رسانه ی ملی برای مردم ایران باشید. این برنامه و برنامه هایی نظیر آن می تواند صدا و سیمای ما را که با افت مخاطب مواجه هست به یکی از رسانه های مهم تبدیل کند. این در صورتی است که مدیران ارشد این رسانه به دنبال آن باشند. تازمانی که صدا و سیما مروج اشخاص خاصی باشد یقیناً تبعات و پیامدهای آن این است که به دنبال مغز ها و اندیشه ها نباشد . تلاش ها وزحماتی که متحمل می شوند زمانی نتیجه بیشتری برای جامعه و خود آنان دارد که با رویکرد ها و جهت گیری های مناسب و ملاک ها و معیارهای مشخص به سراغ مغزها و اندیشه‌های برتر و فرهیخته بروند و جامعه را از ثمره و فواید آن  بهره مند سازند . برنامه حسینیه معلی یک بار دیگر به خوبی نشان داد مردم ایران دارای آداب و رسوم مختلف در حوزه محرم و صفر و عزای اهل بیت {ع}هستند و همه ی این ها در شعر ها و نوحه ها بازتاب یافته و بر اساس فرهنگ های مناطق مختلف ترسیم شده است. برنامه ها ی صدا و سیما باید به گونه‌ای باشد که بتواند همه ی آن ها را به طور فراگیر بازتاب دهد. دراین صورت قدم بسیار مهمی برای اتحاد ، انسجام و همگرایی ملی برداشته خواهد شد، این برنامه به خوبی نشان داد که مردم به دنبال چه نوع مداحانی هستند؟ مداحانی که باسواد و مطلع به امور تاریخی و فضائل و مناقب اهل بیت علیهم السلام باشند و شاعر نیز باشند که بتوانند این معلومات به دست آمده را در قالب شعر برای مردم بخوانند و نکته ی مهم تر این که صدا و نوع خواندن که استعداد خدادادی است و شاید بتوان گفت همه ندارند از مهمترین و ارزنده ترین ابزار برای گرد آوردن و توجه دادن به مخاطب است. در این برنامه بسیاری از مداحان که از جاهای مختلف ایران دعوت شدند نشان دادند هم قاری قرآن هستند و هم اطلاعات کافی دارند و هم صدای خوش و یا شاعر اند و یا شعر دیگران را هم که انتخاب می کنند

حسن انتخاب را دارند .این در حالی بود که خود مداحان داور گرچه گفته می‌شود برخی شاعراند  ولی فاقد صدای مناسب و جذاب و معلومات کافی هستند . آن چه که بیشتر آن ها را نشان داد تبلیغاتی بود که برای آنان شده است. نه معلومات و صدای خوش. نکته ای که نباید فراموش شود وهمواره باید خاطرنشان کرد این است که در برنامه مزبور مداحان که عنوان داور را داشتند در لابه لای مباحث شان از طرح و تعریف و تمجید خود هم پرهیز نکردند و به تبلیغ می پرداختند. داشتن چند کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکترا . این در حالی است که اسوه ها در حوزه دین وپیروان اهل بیت نیازی به طرح این مباحث ندارند. اما متاسفانه در این برنامه دیده شده و به این امور دنیوی افتخار شد.  برنامه‌های مختلفی را مردم دیدند که داورانی برای آن دعوت می شوند و به خوبی داوری می کنند اما این برنامه ضعف داوری داشت داوران به عنوان راهنما و نشانگر افراد مبتدی و یا کم سابقه در این حوزه هستند در حالی که داوران برای گرفتن ایراد چندان تسلطی نداشته و بیشترین حرف را در حوزه ی کشیدن یا نکشیدن صدا مطرح کردند. اگرداوران سخنی برای گفتن داشتند نیازی به آن نبود که بخش عمده‌ای از وقت برنامه را با حرف زدن و تعارفات به پایان برسانند. باید کوتاه مطالبشان را بیان می‌کردند و وقت را در اختیار مداحان قرار می دادند تا بخوانند. مداحان داور به جای پرداختن به موضوعات اصلی تر در حاشیه قرار داشتند و مباحث حاشیه‌ای را مطرح می‌کردند که این زیبنده داور و نشان دهنده راه به افراد مبتدی و تازه کار نیست. اساساً برنامه ای که شاکله ی آن اطلاعات معلومات و اتفاقات تاریخی است و دیگر نیازمندی های آن برنامه، صوت و صدا و خواندن آواز است چرا  کسانی  به این گونه برنامه ها دعوت می شوند که دارای آن نیستند؟ باید شرط می شد که داور برنامه باید صدای خوش و جذاب داشته باشد و مسلط نیز.این نکته را هم در پایان باید مطرح کنیم و آن این که مداحان بسیار خوبی داشته و داریم و متاسفانه جریان های سیاسی و جناحی موجب شد برخی از آنان که هم به لحاظ معلومات و اطلاعات و صوت و لحن نمونه اند گرفتار این گونه مباحث شوند و مورد اقبال مردم قرارنگیرند .دست اندرکاران و آموزش دهندگان حرفه ای مداحی نباید فراموش کنند که مداحی و خواندن در مصائب اهل بیت ادامه دادن راه این بزرگواران است و نگاه کردن همه ی مردم به یک چشم و دعوت کردن آن ها به امور خیر و دین است و هر عاملی که مردم را از این مسیر منحرف می کند و هر نکته و مطالبی که اساس و پایه ندارد و باعث دلسردی مردم می شود و به اعتقاد مردم لطمه می زند باید پرهیز کنند. زیرا گفتن برخی از امور فردای ما را دشوار خواهد کرد و باید برای گفته های مان و عملکردمان در برابر اهل بیت علیهم السلام پاسخگو باشیم.