شبکه معابر شهر قم متناسب با رشد جمعیت توسعه‌نیافته است و مهندسی مجدد شبکه معابر قم از اقدامات مهمی بوده است که در طول سال‌های گذشته آغاز شده و شهرداری کلان‌شهر قم تلاش کرده است که گام‌به‌گام نسبت به طراحی و توسعه شبکه معابر با توجه به نیازهای جدید شهروندان اقدام کند.
نگاهی به طراحی سنتی شهر قم و شکل‌گیری و توسعه این شهر با مرکزیت بارگاه ملکوتی کریمه اهل‌بیت(س)، نشان می‌دهد که شبکه معابر شهر قم متناسب با رشد جمعیت توسعه‌نیافته است و مهندسی مجدد شبکه معابر قم از اقدامات مهمی بوده است که در طول سال‌های گذشته آغاز شده و شهرداری کلان‌شهر قم تلاش کرده است که گام‌به‌گام نسبت به طراحی و توسعه شبکه معابر با توجه به نیازهای جدید شهروندان اقدام کند.
البته توسعه شبکه معابر قم نیازمند عزمی جدی و نگاهی بلندمدت با در نظر گرفتن نیازهای حال و آینده شهر و شهروندان است و در این راستا با توجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته در طرح تفصیلی شهر، اقدامات گسترده‌ای در راستای تکمیل شبکه معابر در دستور کار قرار گرفته است، چراکه شکل‌گیری نامتوازن اسکلت اصلی و شبکه معابر منجر به ایجاد نارسایی‌هایی در شهر می‌شود که در حال حاضر وجود این معضل در قم مشهود است.
احداث زیرساخت‌های مرتبط با حمل‌ونقل و ترافیک شهری شامل شبکه معابر شهر، تقاطع‌های همسطح و غیرهمسطح، تجهیزات مختلف مدیریت و کنترل ترافیک، درصورتی‌که با رعایت تمام جوانب باشند، ازجمله راهکارهای بهبود وضعیت حمل‌ونقلی محسوب می‌شوند.
یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های مرتبط با حمل‌ونقل شهری در توسعه شبکه معابر، تقاطع غیر همسطح بوده که احداث آن در صدر برنامه عمرانی شهرداری قم گرفته است.
بر اساس گفته دکتر سیدمرتضی سقاییان نژاد شهردار قم، در سال‌های گذشته همواره بیش از ۶۰ درصد بودجه شهرداری مربوط به حوزه عمرانی بوده که در این زمینه تقاطع‌های غیرهمسطح همواره در صدر کارهای قرار داشته است.
ضرورت نگاه شبکه‌ای در توسعه معابر شهری
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر با اشاره به وضعیت آشفته ضلع شرقی حرم مطهر و میدان شهید مطهری، اظهار کرد: همچنین شبکه معابر پرسرعت شهر قم نیز یکی از چالش‌های مهم شهری است.
سید محمدحسین دهناد ادامه داد: در یک خیابان شهری حداکثر سرعت خودروهای عبوری باید ۵۰ کیلومتر در ساعت و امکان عبور همسطح بدون نگرانی فراهم باشد، درحالی‌که در تندراه های شهری حداکثر سرعت ۱۰۰ کیلومتر بوده و عبور همسطح از عرض خیابان ممنوع است و دسترسی به کاربری‌ها نیز باید ممنوع باشد.
وی اضافه کرد: مجموعه مدیریت شهری قم باید در مساله تندراه و خیابان‌های شهری به یک نقطه مشترک برسد و دسترسی به کاربری‌ها، عبور همسطح و سایر مباحث بر اساس نوع معابر دیده شود و از آشفتگی و درهم تنیدگی دسترسی‌ها جلوگیری به عمل آید.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم اظهار داشت: در مسیر توسعه معابر شهر قم باید نگاه شبکه‌ای و پیوست های شکل بگیرد و بر مبنای آن محورهای تندراه و خیابان‌های شهری به‌درستی احصا و دسترسی و کاربری‌ها بر مبانی آن تعریف شود.
به گفته وی، محورهای عمار یاسر، جمهوری اسلامی، فردوسی، نماز، محمودنژاد، شهید سلیمانی، مالک اشتر، یاسمن و شاهد نیاز به تعیین تکلیف جهت ایجاد یکپارچگی با کارکرد تندراهی دارند.
دهناد عنوان کرد: اصلاح و توسعه معابر تندراهی برای عملکرد مناسب شبکه معابر پرسرعت شهری نیازمند تهیه برنامه فنی، زمان‌بندی و تأمین مالی برای رسیدن به شبکه یکپارچه و پیوسته جهت مدیریت بهتر ترافیک شهری است.
اتمام پروژه تقاطع غیرهمسطح نماز تا پایان سال
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم در خصوص پروژه تقاطع غیرهمسطح نماز اظهار کرد: پروژه نماز یک تقاطع سه سطحه بااعتباری بالغ‌بر ۶۷ میلیارد تومان تعریف‌شده است.
عباس حلوایی‌زاده افزود: در پروژه تقاطع غیرهمسطح نماز بلوار جمهوری به‌صورت روگذر و بلوار فردوسی به‌صورت زیرگذر تعریف‌شده که در مرحله اجرا بوده و باید به خاطر ترافیک ایجادشده از مردم معذرت‌خواهی کنیم.
وی مدت پیمان قرارداد پروژه میدان نماز را ۱۸ ماه اعلام کرد و گفت: مدت پیمان اولیه پروژه ۱۸ ماه بدون هیچ معارضی در قرارداد آمده است و در واقع به دلیل وجود معارض‌ها همچنان در همان مهلت اولیه هستیم.
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم با اشاره به چالش‌هایی که اجرای عملیات عمرانی این پروژه با آن روبه‌رو است بوده افزود: یکی از چالش‌ها این بود که باید پروژه به‌گونه‌ای اجرا می‌شد که هیچ انسدادی در مسیر پروژه نداشته باشیم.
وی از اتمام پروژه تا پایان سال خبر داد و خاطرنشان کرد: شهرداری تلاش دارد پروژه تا پایان سال به اتمام برسد و امیدواریم مردم بابت این زمان صبوری داشته باشند و بدانند روزانه ۷۰ نفر در کارگاه در حال کار هستند تا پروژه سریع‌تر به اتمام برسد.
تقاطع‌ها هوشمند می‌شوند
مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم با اشاره به تکمیل طرح تقاطع هوشمند در بلوار فردوسی از بازگشایی آن خبر داد و گفت: طرح راه‌اندازی تقاطع‌های شهری با اجرای سیستم هوشمند سازی چراغ‌های ترافیکی، با هدف روان‌سازی ترافیک و امکان برنامه‌ریزی تغییر زمان توقف در ساعات مختلف روز و کنترل و تردد ترافیک در معابر، چند ماهی بوده که در دستور کار سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم قرار گرفته و با توجه به مشکلات متعدد در اجرای آن‌ها، موفق شدیم در کمتر از ۲ ماه گذشته، سه تقاطع را به‌صورت کامل تجهیز و بازگشایی کنیم و همچنین اقدامات فنی برخی دیگر از تقاطع‌ها نیز به‌صورت همزمان در حال پیگیری است.
حسین شعبان‌زاده ادامه داد: اجرای فونداسیون و نصب پایه چراغ‌های معلق ترافیکی، برش آسفالت و اجرای کابل‌کشی، تأمین و مونتاژ چراغ‌های زمان‌دار و نصب سیستم هوشمند سازی تقاطع و تأمین برق اضطراری در مواقع قطعی برق شهری توسط انرژی خورشیدی از مهم‌ترین اقدامات سازمان ترافیک در راه‌اندازی تقاطع‌های هوشمند است.
وی با بیان اینکه طبق برنامه‌ریزی مقرر شده تا پایان سال جاری ۲۰ تقاطع در مناطق مختلف شهری به‌صورت هوشمند به بهره‌برداری برسد یادآور شد: در هوشمند سازی چراغ‌های ترافیکی تقاطع‌ها، از مبدل برق خورشیدی – سولار- جهت پوشش قطعی‌های احتمالی شبکه استفاده‌شده تا بتوان از حداکثر ظرفیت بهره برد و از بروز به‌هم‌ریختگی ترافیکی با قطعی احتمالی برق از سوی شرکت برق استان در تقاطع جلوگیری کرد.
مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم، اجرای سایر تقاطع‌های مصوب را پس از تکمیل طرح‌های اصلاح هندسی و تأمین اقلام موردنیاز عنوان کرد و از سرعت بخشی به اجرای این طرح تا تکمیل تمامی آن‌ها خبر داد.
آماده‌سازی نیازهای ترافیکی تقاطع غیر همسطح میدان امام حسین(ع) قم
شعبان‌زاده با اعلام خبر ابلاغ آلبوم مصوب نیازهای ترافیکی تقاطع غیر همسطح امام حسین (ع) در امتداد بلوار جمهوری اسلامی، از سفارش ساخت تابلوهای راهنمای مسیر و تهیه سایر اقلام ترافیکی موردنیاز در این خصوص خبر داد.
وی با بیان اینکه نیازها و طرح‌های ترافیکی این تقاطع در سه بخش کلی شامل تابلوهای راهنمای مسیر، خط‌کشی ترافیکی و تهیه و نصب تابلوها و علائم انتظامی بااعتباری بالغ‌بر ۱۴ میلیارد ریال در دستور کار سازمان حمل‌ونقل و ترافیک است، گفت: این اقلام به‌نوبت پس از آماده شدن شرایط فنی، اقدام و تکمیل خواهند شد.
مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم افزود: بر اساس آلبوم مصوب ابلاغی به سازمان، بیش از ۷۰ مترمربع تابلوی راهنمای مسیر شامل تابلوهای بالاسری و کناری سفارش داده‌شده و در حال آماده‌سازی است.
به گفته وی، در این تقاطع بیش از ۷ هزار متر طول نیاز خط‌کشی ترافیکی پیش‌بینی‌شده و تابلوها و علائم انتظامی شامل محدودیت‌های سرعت و ارتفاع ، تابلوهای جهت‌نما و … نیز تکمیل‌کننده نیازهای ترافیکی این تقاطع است.
شعبان‌زاده در پایان اضافه کرد: کلیه نیازهای ترافیکی تقاطع غیر همسطح امام حسین(ع) تا یک ماه آینده اجرا، تکمیل و به مرحله بهره‌برداری خواهد رسید.
سابقه توسعه احداث تقاطع‌های غیرهمسطح در قم چندان طولانی نیست اما با توجه به مسیرگشایی‌هایی جدید انجام‌گرفته در برخی نقاط شهر و افزایش بار ترافیکی مناطق، احداث تقاطع‌های غیرهمسطح در نقاط مختلف شهر قم امری لازم و ضروری است تا علاوه بر زیبایی بصری در نقاطی از شهر، شاهد روان‌سازی ترافیک نیز باشیم.
در همین راستا برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی توسعه شبکه معابر و تقاطع‌های غیرهمسطح بر اساس طرح تفصیلی شهر قم، تأمین مقدمات و ایجاد شرایط برای اجرای این پروژه‌ها به‌صورت جدی در دستور کار مدیریت شهری قم قرار گرفته است و با بهره‌برداری از این تقاطع‌های غیرهمسطح شاهد روان‌سازی ترافیک، تکمیل شبکه معابر و تسهیل در دسترسی مناطق به یکدیگر خواهیم بود.