چرایی احتیاج بایدن به احیای برجام

مذاکرات برجامی وضعیت مبهم و پیچیده ای پیدا کرده است اما در این میان آمریکایی‌ها می‌کوشند با فرار به جلو حقایقی را پنهان کنند تا بر نیاز خود بر احیای برجام سرپوش بگذارند.

سفر پوتین به تهران معادلات مذاکرات برجامی را تغییر داد. تا پیش از این سفر غربی‌ها به ویژه آمریکایی ها تصور می کردند ایران جز احیای برجام راهی برای سامان بخشیدن به اقتصاد خود ندارد اما بعد از سفر پوتین به ایران، آنها با حقایقی مواجه شدند که گویی برای‌شان غافلگیرکننده بود.

دولت سیدابراهیم رئیسی گرچه به مذاکرات نه نمی گوید اما برعکس دولت حسن روحانی، ارتباطات کشور را محدود به احیای برجام نمی کند. امضای تفاهم نامه سرمایه گذاری بین دولت های مسکو و تهران این پیام را به آمریکایی ها داد که اگر خواهان بهره مندی از مواهب برجام هستند باید هزینه اش را نیز بپردازند. صحبت رابرت مالی که گفت «ایران باید از ایستادن کنار روسیه و احیای برجام یکی را انتخاب کند.» گرچه لحنی تند داشت اما از پنبه‌شدن همه رشته‌های آمریکا در موضوع برجام حکایت کرد.

حسن بهشتی پور در گفتگو با فردا درباره چرایی پیچیده شدن مذاکرات احیای برجام گفت: آمریکایی ها امروز می گویند «توپ در زمین ایران است»، «تا ابد منتظر نتیجه مذاکرات احیای برجام نمی مانند» و «همه گزینه ها روی میز هستند»؛ در مقابل ایران می گوید «آمریکا طرفی است که باید تصمیم سخت بگیرد و بپذیرد که ایران باید از احیای برجام نفع ببرد چون احیای توافقی که نفعی برای ایران نداشته باشد فاقد خاصیت است بنابراین آمریکا باید به برجام برگردد و نفع برای ایران ایجاد کند که نفعش هم در لغو تحریم هاست».

وی با بیان اینکه خیلی ها مردن برجام را آرزو می کنند، افزود: یکی از اختلافات بایدن با رژیم صهیونیستی این است که صهیونیست ها می خواهند آمریکا از موضوع جنگ با ایران حمایت کند چون می دانند تنهایی حریف ایران نمی شوند اما دولت واشنگتن زیر بار این مسئله نمی رود.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی احیای برجام را به نفع منافع ملی خواند و یادآور شد: مخالفان برجام می کوشند برجام را به مسائل اقتصادی محدود کنند چون دولت آقای روحانی وعده داده بود که با برجام گشایش های اقتصادی اتفاق می افتد که این طور نشد بنابراین مخالفان می خواهند این مسئله را برجسته کنند، در حالیکه برجام علاوه بر بُعد اقتصادی، ابعاد امنیتی و سیاسی دارد که  موفق هم بودند اما مخالفان این دو بُعد را در نظر نمی گیرند، حال آنکه به اعتقاد من اهمیت آنها کمتر از بُعد اقتصادی نیست.

وی ادامه داد: هم ایران و هم آمریکا نیاز به توافق دارند، حال اسم این توافق می خواهد برجام باشد یا هر عنوان دیگری. ترجیح آمریکایی ها این است که قبل از انتخابات کنگره در آبان ماه توافق حاصل شود چون یک دستاورد در حوزه سیاست خارجی برای حزب دموکرات خواهد بود که می تواند مشکلات اقتصادی داخل آمریکا را با آن پوشش دهد.

بهشتی پور با اشاره به تورم بی سابقه در آمریکا توضیح داد: تورم به شکل بی سابقه در آمریکا به 9 درصد رسیده و قیمت انرژی به ویژه بنزین افزایش یافته است. این نکته را باید یادآور شد که قیمت بنزین همواره بر معادلات انتخابات آمریکا تأثیرگذار بوده است، به عنوان مثال بوش پدر از کلینتون شکست خورد که مهمترین دلیلش افزایش قیمت بنزین بود.

وی افزود: حالا اگر دولت بایدن بتواند با ایران توافق کند می تواند این پیام را به جامعه آمریکا بدهد که بازگشت ایران به بازار انرژی موجب کاهش قیمت ها در این حوزه خواهد شد بنابراین بایدن منتظر نخواهد شد که بعد از انتخابات کنگره دنبال توافق با ایران باشد چون می داند اگر قرار به توافق باشد وقتش الان است.

اروپایی‌ها می‌ترسند که ایران را از دست بدهند

جعفر قنادباشی، فعال و تحلیلگر مسائل سیاسی، نیز در رابطه با سفر پوتین و سیاست موازنه قدرت در دولت سیزدهم گفت: «روسیه کشوری پیشرفته و دارای سابقه ابرقدرتی و پهناورترین کشور جهان است. این کشور پیشرفته‌ترین کشور در همسایگی ماست و یکی از قدرت‌های مهم صنعتی است و حتما گسترش ارتباط با آن می‌تواند یک ظرفیت برای ما محسوب شود. ایران هم کشوری وسیع، دارای انرژی و دارای مردمی بسیار مستعد، باهوش و با پشتکار است. ایران می‌تواند بسیاری محصولات کشاورزی به روسیه صادر کند که به دلیل شرایط سردسیری در این کشور به عمل نمی‌آیند. به هر حال هم روسیه و هم ایران به یکدیگر احتیاج دارند و می‌توانند نیازهای هم را برطرف کنند».

او ادامه داد: «بعد از جنگ اوکراین روسیه هم از سوی آمریکا و غربی‌ها تحریم شد و حالا هم ایران و هم روسیه تحت تحریم هستند و همین وجه مشترک باعث همگرایی بیشتر دو کشور شده است. جدای از این که در روسیه آقای پوتین یا هر فرد دیگری سر کار باشد، ما باید برای مقابله با زیاده‌خواهی‌های غربی‌ها ارتباطمان با این کشور را در سطح مناسبی نگه داریم».

این تحلیلگر مسائل سیاسی همچنین بیان کرد: «هم روسیه و هم ایران از سیاست‌های ناتو رنج می‌برند. ببینید که در موضوع داعش ترکیه به عنوان کشوری عضو ناتو چه کارها کرد. بنابراین ناتو در موضوع داعش مقصر است؛ موضوعی که منطقه ما را ناامن کرد. به هر روی به نظر می‌رسد که سفر اخیر آقای پوتین به ایران فصل جدیدی از مناسبات میان ایران و روسیه را گشوده است».

او در ادامه مطرح کرد: «اکنون موضع ما در سوریه با روسیه یکی است و البته در مواضع دیگر. چنین شرایطی باعث شده است که جناح غرب ضعیف‌تر از گذشته شود. امروز غربی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که بازنده اصلی خودشان هستند».

قنادباشی در پایان گفت: «اروپایی‌ها می‌ترسند که ایران را از دست بدهند. آنها در برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت به بازار بکر ایران نیاز دارند و به همین دلیل است که وقتی ایران و روسیه روابط خود را تحکیم می‌کنند، آنها تلاش می‌کنند سریع‌تر مذاکرات به نتیجه برسد. از سوی دیگر اروپایی‌ها در برنامه میان‌مدت خود نیز به ایران نیاز دارند زیرا بعد از جنگ اوکراین بحران انرژی در اروپا وجود دارد؛ از سوی دیگر تورم هم در اروپا بسیار بالاست و مشکلات اقتصادی شدیدی دارند. به همین دلایل است که آقای مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، بعد از سفر آقای پوتین به ایران تلفن را دست می‌گیرد و به آقای رئیسی زنگ می‌زند و دو ساعت مکالمه‌اش طول می‌کشد و می‌خواهد به سرعت نتیجه مذاکرات امضا شود که شاید بتوان گفت مکرون اضطراری‌ترین تلفنش به آقای رئیسی بود».