تاکید معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان قم بر نقش دولت در اجرای طرح الگوی کشت

معاونت بهبود تولیدات گیاهی یکی از چهار معاونت سازمان جهاد کشاورزی محسوب می شود که وظیفه ی اصلی آن در راستای امور مرتبط با باغبانی، زراعت، حفظ نباتات ( شامل کنترل آفات وبیماریها و مبارزه با علف های هرز و … ) می باشد .همچنین یک بخش به نام اداره مکانیزاسیون نیز در معاونت مزبور تعریف شده است.

مهندس محمد علی سلامی زواره معاونت بهبود و تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان قم در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار ما ضمن تشریح وظایف و مسئوولیت های متنوع این معاونت، به سوالات خبرنگار ما پاسخ داد .

وی که حدود سه دهه فعالیت و خدمت در سازمان جهاد کشاورزی را در رزومه کاری خود دارد و اکنون به دوره باز نشستگی نزدیک شده، با بیان اینکه، به تازگی مبحث الگوی کشت هم به عنوان یکی دیگر از مباحث زیرمجموعه معاونت بهبود تولیدات گیاهی، کلید خورده و برای آن مجری کشت تعریف شده که پیگیر آن هستیم.

معاونت بهبود تولیدات گیاهی سپس با بیان اینکه زراعت و باغبانی و کشاورزی هر استانی، مختصات و  و ویژگی های خاص خود را دارد؛ افزود: فرضاً استان خوزستان به لحاظ تولید گندم از ظرفیت بالایی برخوردار است به طوری که امسال افزون بر دو میلیون تن گندم در آن استان تولید شده این در حالی است که استان قم به لحاظ تولیدات باغی و تولیدات دامی جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده و از این حیث نسبت به استان های دیگر برتری دارد.

مهندس محمد علی سلامی زواره همچنین محصولات باغی استان قم شامل پسته؛ توت و نظایر آن را مورد اشاره قرار دادو گفت که در زمینه محصولات باغی مثل توت ، قم به عنوان استان سوم کشور شناخته می شود. ضمن اینکه در تولیدات علوفه ای از قبیل جو نیز قم استان برتر کشور به حساب می آید.

این مقام مسئوول در ادامه با اشاره به پتانسیل بالای استان قم در تولیدات دامی، خاطر نشان کرد: از  دیر باز تولیدات دامی قم در سطح کشور زبانزد بوده و این استان، بار انداز دام محسوب می شود. از سوی دیگر، قم تنها استان در سطح کشور به شمار می رود که  شهرکهای دامی بزرگی (دامشهر ولبن) در  آن احداث و راه اندازی شده است.

وی در ادامه  کمبود آب را از مشکلات اصلی عنوان کرد و در خصوص الگوی کشت توضیحاتی داد. معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی همچنین اظهار داشت: در استان قم حدود40 نوع محصول زراعی و بیش از 40 نوع محصول باغی کشت می شود ومجری الگوی کشت تحت این معاونت فعالیت می کند. وی همچنین با اعلام اینکه یکصد هزار هکتار اراضی کشاورزی در استان قم وجود دارد؛ افزود: این مقدار اراضی باغی، زراعی، مباحث دام و … را شامل می شود.

وی با بیان اینکه در حدود 45 هزار هکتار از اراضی، کشت زراعت انجام میشود  گفت : 40 نوع محصول در این سطح اراضی کشت می شود که به ترتیب الویت، جو و بعد کشت های دیگر مانند گندم، یونجه، کلزا، ذرت و سبزی جات و … است اما کشت اصلی وغالب محصول جو است که هر سال یک صد هزار تن جو در این استان تولید می شود. وی آنگاه دانه های روغنی را مورد اشاره قرار داد و گفت : دانه های روغنی دو  نوع کلزا و پنبه دانه است که طی چند سال اخیر میزان تولید  آن حدوداً دو هزار تن بوده است.

محمد علی سلامی اضافه کرد: کلزا یک گیاه روغنی جدید در سطح جهانی محسوب می شود که قبلاً در طبیعت نبوده ودر واقع با تلقیح دوگونه گیاهی نزدیک به هم شکل گرفته ولی تراریخته نیست.  این محصول در سطح کشور های اروپایی به میزان زیادی کشت می شود. همچنین در مناطقی که پرباران است چرا که در مناطق خشک و کم آب کشت کلزا، با سختی هایی همراه است.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما که خواستار توضیح بیشتر در خصوص الگوی کشت شد: گفت: الگوی کشت مبحث گسترده و در عین حال بسیار پیچیده ای است که سال گذشته برنامه ریزی در وزارتخانه انجام شده و براساس  آن برای همه ارگان ها و ادارات دولتی وظایفی در این زمینه تعریف شده است.

وی با بیان اینکه « عموم مردم و حتی بسیاری از مسوولان اطلاع چندانی از مبحث الگوی کشت ندارند، افزود: در نشستی با معاونت محترم استانداری، به این نکته اشاره شدکه الگوی کشت صرفاً محدود به کشت یا عدم محصولات خاصی نیست بلکه مبحثی تخصصی و پیچیده است که برای همه ادارات و ارگان ها در رابطه با آن مسوولیت و وظایفی تعیین شده از اینرو مسئوولیت  این مبحث در استان ها به نمایندگان ارشد دولت(استانداران) محول شده که همه  ادارات و نهادها و ارگان های اجرایی، زیر مجموعه استانداری پای کار   باشند.

این مقام مسئول در جهاد کشاورزی استان آنگاه با بیان اینکه موارد دیگری مثل جلوگیری از اتلاف محصول یا مصرف معقول مواد غذایی با ارشاد جامعه نیز میتواند جزئ الگوی کشت باشد گفت حدود 20 درصد محصولات کشاورزی هدر می رود ( دور ریخته می شود)  که این هدر دادن محصولات از عدم برنامه ریزی جامع و منسجم کارشناسی در خصوص عرضه و تقاضا همچنین نداشتن برنامه برای صادرات  محصولات مازاد و نظ ایر آن ناشی می شود که تماماً در مبحث الگو کشت، قابل طرح و رسیدگی است.

وی همچنین در خصوص مکانیزاسیون توضیحاتی داد و با بیان اینکه کشاورزی با تراکتورها و کمباین ها و ماشین آلات و ادوات کشاورزی جدید باید به سمت مکانیزه شدن پیش برود، گفت: مکانیزاسیون هرچند کاهش نیروی کار را به دنبال دارد اما عمدتاً در مناطقی که اراضی بزرگ دارد، باید پیگیری و اجرایی شود. چرا که در مناطق دارای اراضی کوچک، سیستم تولید به صورت دستی و غیر مکانیزه است و مشکل خاصی از این جهت ایجاد نمی شود. اما در استانی مانند قم که اراضی در قطعات یکصد هکتاری، دویست هکتاری و حتی 500 هکتاری و بیشتر است، مکانیزه شدن کشاورزی یک ضرورت تلقی می شود که با مدرن سازی و به روز رسانی ادوات کشاورزی، کشت محصول در شرایط مناسب تری انجام  می گیرد.

محمد علی سلامی زواره در ادامه اعلام کرد : در استان قم 2500 دستگاه تراکتور و 70 دستگاه کمباین همراه هزاران ادوات مختلف در کار کشاورزی ودامداری موجود است . در عین حال برخی از این ادوات به علت کارکرد طی سال های طولانی در آستانه فرسودگی قرار دارد. به عنوان مثال تراکتور هایی با قدمت 40 سال هنوز مورد استفاده قرار می گیرد.

وی با بیان اینکه تمامی این مباحث در مقوله طرح الگوی کشت مطرح و مورد بحث و بررسی قرار می گیرد؛ خاطر نشان کرد: به دلیل کمبود منابع اعتباری، قادر به اعطای تسهیلات برای  همه کشاورزان جهت خرید ادوات نو یا حتی توسعه گلخانه ها نیستیم. از اینرو دولت باید به این عرصه ورود کند چراکه اجرای طرح الگوی کشت سرمایه گذاری کلانی می طلبد.

وی در همین زمینه مبحث گلخانه را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه احداث هر هکتار گلخانه در شرایط کنونی به 15تا30 میلیارد تومان سرمایه گذاری نیاز دارد؛ تصریح کرد: گلخانه یک پارامتر بسیار مهم در الگوی کشت به حساب می آیدچون بهره وری بالای در آب داشته در عین حال هر هکتار، گلخانه برای 10 نفر فرصت شغلی ایجاد می کند و نیز ارز آ وری بالایی دارد .محمد علی سلامی زواره درپاسخ به سوال دیگر خبرنگار ما که از نقش دولت در اجرای طرح الگوی کشت جویا شد، گفت: همانطور که قبلاً هم اشاره کردم این طرح (الگو کشت) مبحثی بسیار گسترده و پیچیده است که به همکاری و هماهنگی تمام ادارات و ارگان های دولتی بستگی داشته و به تبع آن سرمایه گذاری کلانی نیاز دارد ، بنابراین دولت باید به این عرصه ورود و بانک ها را تامین اعتبار کند. در شرایط کنونی بانک ها اعتباراتی برای این مبحث ندارند .

معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان قم در ادامه پیرامون منابع آبی حوزه کشاورری توضیحاتی داد. وی در این خصوص یک هزار و  200 حلقه چای حفر شده در سطح استان قم را مورد اشاره قرار داد اما گفت که از این تعداد 200 حلقه چاه نیمه فعال و یا غیر فعال است.

وی در خصوص عوارض و زیان های ناشی از قطعی برق چاه های کشاورزی نیز اظهار کرد: براساس هماهنگی های به عمل آمده امیدواریم برق استخرهای پرورش ماهی و دامداری های بزرگ وگلخانه هاقطع نشود چرا که خسارتها جبران ناپذیر خواهد بود. البته چاه های کشاورزی که برق جداگانه دارند، در این مبحث تعریف نمی شوند. اساساً باید اذعان کنیم قطعی برق همچون شمشیر دو لبه عمل می کند.

وی در همین زمینه کنتورهای هوشمند برای چاه های کشاورزی رامورد اشاره قرار داد و بر لزوم کاهش ساعات مصرف برق تاکید کرد.

ایشان گغت طی جلسات استانی ساعات کارکرد مجاز سالانه چاههای کشاورزی در سال جاری باید به 5000 ساعت کاهش یابد. این در حالی است که در پروانه های صادره سه هزار ساعت قید شده است.

این مقام مسول در جهاد کشاورزی در ادامه با اشاره به حوزه باغبانی، خاطر نشان کرد : حدود 24 هزار هکتار باغ در سطح استان قم  احداث شده کما اینکه طبق عکس های هوایی تهیه شده در دهه چهل نیز همین مقدار باغ بوده ولی عمدتاً به انار اختصاص داشته اما امروز بیشتر باغات پسته است.

وی افزود: به مرور زمان برخی باغات تغییر الگوی کشت دادند چون انار نسبتاً به آب بیشتری نیاز دارد و در واقع دو برابر پسته آب مصرف می کند. ضمن اینکه انار یک محصول تره بار به حساب می آید که بعد از برداشت خیلی زود باید به بازار عرضه شود یا اینکه به سردخانه ها انتقال یابد.  بنابراین کشت پسته در گذر زمان جایگزین انار شد .وی اعلام کرد : درحال حاضر 13 هزار هکتار باغ پسته در قم احداث شده که 7 هزار هکتار آن به ثمر دهی رسیده و 6 هزار هکتار هنوز به بار ننشسته است .وی ادامه داد عمر درختان پسته این استان از یک سال تا شصت سال تخمین زده می شود. وی افزود: درخت پسته در سال ششم به بعد به باردهی محصول می رسد.

معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان قم همچنین یاد آور شد که هنوز 2 هزار هکتار از اراضی باغی این استان به انار اختصاص دارد که غالباً در حاشیه رودخانه قم واقع شده ، مابقی باغات به کشت گردو  توت، بادام ، فندق ،گیلاس،گل محمدی وغیره اختصاص یافته است.

وی در ادامه با بیان اینکه در مبحث الگوی کشت توسعه باغات نباید بیش از ۳۰

درصد کل کشت مطرح شود: توضیح داد: باغات به آب پایدار نیاز دارند که اگر تمامی کشت باغی باشد در صورت کمبود آب خسارت سنگینی به کشاورزان خواهد خورد

محمد علی سلامی زواره گفت: در گذشته، تسهیلات به باغات پسته اختصاص می یافت و نیز یارانه نهال داده می شد که اکنون این حمایت ها به خاطر عدم توسعه بی رویه صورت نمی گیرد .وی درپاسخ به این سوال خبرنگار ما که چرا در مبحث الگوی کشت توسعه باغ بیشتر نباید مطرح شود؛ گفت با فرض کم شدن آب میتوان زراعت را نکاشت و کشاورز سرمایه گذاری خاصی نکرده ولی باغی که سرمایه گذاری هنگفتی برای آن شده در صورت نبود آب نابود شده ضرر زیادی به تولید کننده میزند.

محمد علی سلامی زواره تصریح کرد: سعی و تلاش اصلی ما معطوف به افزایش محصول در واحد سطح است. وی همچنین در خصوص احداث ترمینال پسته و حمایت دولت از آن توضیحاتی داد و گفت: یک هزار و 500 باغدار پسته در قم فعالیت دارند که 200 باغدار جزو باغداران بزرگ و یک هزار و 300 باغدار جزو باغداران کوچک محسوب می شوند.

وی با بیان اینکه احداث ترمینال حداقل به میلیاردها تومان سرمایه گذاری نیاز دارد، گفت: بدیهی است همه باغداران قادر به این سرمایه گذاری نیستند و اساساً شرط باغدار بودن برای احداث ترمینال ضرورتی ندارد و سرمایه گذاران علاقمند می توانند در این حوزه سرمایه گذاری و ترمینال  احداث کنند و از تسهیلات بانکی نیز بهره مند شود.

وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ما مبنی بر احداث صنایع تبدیلی، گفت :  در بحث پسته 27 تا28 صنایع تبدیلی ( پسته) در استان قم احداث شده که برخی واحدهای کوچک  از قدیم دایر گردیده و فعال هستند.

این مقام مسئول جهاد کشاورزی قم همچنین با اعلام اینکه در طول سال 80 تا 90 هزار تن تولیدات باغی داریم، گفت: از این 90 هزار تن، بیش از 10 هزار تن را محصولات گلخانه ای شامل می شود در واقع گلخانه ها تحت مدیریت باغبانی قرار دارد.

وی کشت های گلخانه ای را خیار، گوجه، فلفل دلمه ای،قارچ، بادمجان، سبزیجات ، توت فرنگی، پاپایا (خربزه درختی) اعلام اما گفت که کشت اصلی وغالب (گلخانه ای) در استان خیار، گوجه، و فلفل دلمه و قارچ است. محمد علی سلامی زواره در ادامه کمبود نیروی مجرب و متخصص بدنه جهاد کشاورزی را ازجمله مشکلاتی بر شمرد و گفت : بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات شامل صدها رشته می شود که هریک به متخصص ویژه خود نیاز دارد اما از این حیث در کشاورزی با کمبود ( نیروی متخصص وباتجربه) مواجه هستیم. وی آنگاه با بیان اینکه محصولات کشاورزی به طور کلی، به دو دسته محصولات استراتژیک و غیر استراتژیک تقسیم بندی می شود افزود: بعضی محصولات مثل گندم، جو و ذرت وپنبه در این استان جزو محصولات استراتژیک است فلذا سهمیه کودهای یارانه ای بیشتر به این محصولات تعلق می گیرد. اما این سهمیه براب همه زراعت وباغ ما کافی نیست چرا که 65 هزارهکتار کشت داریم که قادر به تامین کود مورد نیاز این مقدار اراضی نیستیم. معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قم در ادامه با اشاره به حوزه نظارت خاطر نشان کرد : نظارت بر توزیع و تولید اعمال می شود و دو کمیته پایش تولید و پایش توزیع نیز در همین راستا تشکیل شده است که مباحث توزیع سم و توزیع وتولیدکودهای شیمیایی  را پیگیری می کند . محمد علی سلامی زواره در پایان این نشست مطبوعاتی مدیریت ترویج را از مدیریت های فعال جهاد کشاورزی دانست که با این معاونت هماهنگی و تعامل داشته و بازدید  از مزارع را به طور منظم در دستو رکار دارند ضمن اینکه کشت های نوین از چند سال قبل توسط این معاونت و مدیریت ترویج در دست مطالعه و تحقیق است.