چشم اندازی برای برقراری روابط بین عربستان و اسرائیل نمی بینم
*اگر مساله یمن موقتی حل شود باز هم زمینه تنش های ژئوپولتیکی بین ایران و عربستان وجود دارد
*برقراری رابطه احتمالی عربستان و اسرائیل در آینده نمادین و سنبلیک خواهد بود
یک کارشناس مسائل منطقه می گوید: اگر عربستانی ها و ایران به دنبال رابطه ای پایدار و دراز مدت باشند حتما راه حل دائمی حل مساله یمن باید در آن دیده شود. اگر مساله یمن موقتی حل شود باز هم زمینه تنش های ژئوپولتیکی بین ایران و عربستان وجود دارد و می تواند رابطه دو طرف را به سردی دچار کند. اگر تمام موضوعات متنابه یمن و عربستان حل و فصل شود می توانیم گامی مهم برای صلحی پایدار بین ایران و عربستان را برداریم.
دکتر سیدعطا تقوی اصل در گفت وگو با شفقنا در پاسخ به این سوال که در مورد توافق بین ایران و عربستان بحث زیاد است. ظاهرا اسرائیل با این توافق در انزوا قرار گرفته است زیرا کشور های عربی منطقه در پیروی از عربستان سعودی خواهان نزدیکی روابط با ایران هستند فکر می کنید در این صورت اسرائیل در آینده دست به چه اقداماتی خواهد زد؟ اظهار داشت: عربستان کلید روابط مناسب ایران با منطقه خلیج فارس است. در صورتی که ایران در دوره ای کوتاه مدت و دو سه ساله بتواند رابطه ای پایدار با استراتژی تعریف شده با عربستان برقرار کند می توان آرام آرام شاهد فروکش کردن ناامنی ها در منطقه خلیج فارس بود. بخشی از این مسائل در منطقه مربوط به رابطه بین ایران و عربستان بود اما با توجه به اعلام آمادگی کشور های عربی برای برقراری روابطی عمیق با ایران، می توان گفت این مساله بر روی طرح ابراهیم تاثیر گذار خواهد بود و مانیفست اسرائیل را در نزدیکی گام به گام به عربستان سعودی و کشور های عربی به هم می زند.
وی افزود: اگر عربستان سعودی بخواهد با اسرائیل رابطه برقرار کند پیش از آن باید با ایران وارد رابطه معتدل شود. چینی ها برای امنیت انرژی و سرمایه گذاری خود ضرورت احساس کردند و فرایند صلح را جلو انداختند ولی علی رغم همه توصیفاتی که اسرائیل داشته و اعلام کرده بعد از نزدیکی روابط ایران و عربستان نوبت روابط عربستان و اسرائیل خواهد بود باید به این نکته توجه داشت که عربستان نیز می خواهد میزان تنشی که به واسطه برقراری روابط با اسرائیل از سوی ایران متوجه او است و موضع گیری های ایران را تعدیل کند. از این رو برقراری رابطه عربستان با ایران پیش از برقراری رابطه اش با اسرائیل مهم است تا ایران بعدا این بازی را به هم نزند.
تقوی اصل با بیان اینکه چرا چنین حساسیتی روی بحرین و برخی از کشورهای عربی وجود نداشت؟ گفت: به این دلیل است که عربستان بسیار مهم است و در حوزه خلیج فارس رهبر کشور های عربی است. عربستان لیدر کشور های عربی است و بقیه کشور های عربی منطقه به دنبال عربستان و به تبعیت از لیدر خود روابط خود را با کشور دوست عربستان گسترش خواهند داد. من در کوتاه مدت چشم اندازی برای برقراری روابط بین عربستان و اسرائیل نمی بینم چون رابطه عربستان با ایران هنوز کاملا پایدار نشده و عربستان در خصوص اسرائیل دست به اقدامی نمی زند زیرا هر لحظه ایران می تواند بازی و رابطه را به هم بزند.
وی ادامه داد: عربستان و اسرائیل با هم روابطی پنهانی دارند ولی آنچه علنی است و برای اسرائیل دستآوردی در سیاست خارجی محسوب خواهد شد به این زودی ها اتفاق نمی افتد. این مرحله منوط به تعمیق روابط میان ایران و عربستان است و به عنوان ضمانتی است تا ایران حساسیت شدیدی در رابطه با آن رابطه نشان ندهد.
حتی ممکن است عربستان به شکلی در این خصوص نظر ایران را بخواهد تا مساله به بحرانی جدید در روابط میان ایران و عربستان تبدیل نشود. مساله بعدی این است که اسرائیل دیگر نمی تواند مثل زمانی که روابط ایران و عربستان پر تنش بود از برقراری رابطه با سعودی ها نفع ببرد. این مساله بسیار مهم است. از این پس بیشتر دستاورد های اسرائیل تبلیغاتی خواهد بود و دستآوردی استراتژیک به دنبال نخواهد داشت.
این کارشناس منطقه تاکید کرد: به نظر من باید مراقبت شود تا رابطه ایران و عربستان به هم نخورد و به سطحی پایدار و عمیق برسد. حتی اگر به قراردادها و تفاهم نامه های امنیتی بین ایران و عربستان برسد دیگر میزان بهره برداری اسرائیل از روابط سیاسی بعدی اش با عربستان بسیار ناچیز خواهد بود زیرا پیوست امنیتی ندارد و عربستان دیگر دشمن ژئواستراتژیک ما نخواهد بود. ایران باید از این توافق مراقبت کند و روابطی پایدار و عمیق بر مبنای مولفه های امنیتی ایجاد کند.
وی افزود: باید از روابط ایران و عربستان مراقبت شود و این روابط در مسیر درستی ریل گذاری شود و دارای بازوهای ژئوپولتیکی باشد و چالش های مورد اختلاف دو طرف دیده شود و برایش راهکار اندیشیده و طراحی شود. نه عربستان و نه ایران تمایلی به ادامه جنگ یمن ندارند. نقطه قوت و شروع روابط استراتژیک ما با عربستان توافق یمن با عربستان خواهد بود به این دلیل که این منطقه ژئوپولتیکی و حوزه نفوذ ایران و عربستان است و اگر قرار باشد تنش در این منطقه یعنی در یمن برقرار باشد به سطوح دیگر هم سرایت خواهد کرد و همه دستآورد های این رابطه و توافق و زحمات کشیده شده را به باد می دهد.
تقوی اصل بیان داشت: اگر عربستانی ها و ایران به دنبال رابطه ای پایدار و دراز مدت باشند حتما راه حل دائمی حل مساله یمن باید در آن دیده شود. اگر مساله یمن موقتی حل شود باز هم زمینه تنش های ژئوپولتیکی بین ایران و عربستان وجود دارد و می تواند رابطه دو طرف را به سردی دچار کند. اگر تمام موضوعات متنابه یمن و عربستان حل و فصل شود می توانیم گامی مهم برای صلحی پایدار بین ایران و عربستان را برداریم. یکی از مهمترین مسائل تنش زا در یک دهه اخیر موضوع یمن بود که راه حل آن باید مبتنی بر واقعیت های ژئوپولتیکی منطقه و مبتنی بر رضایت کامل طرفین باشد یک گام و حرکت مثبت برای تعمیق روابط بین ایران و عربستان خواهد بود و به دنبال آن برقراری رابطه احتمالی عربستان و اسرائیل در آینده نمادین و سنبلیک خواهد بود و دستاورد زیادی برای اسرائیل نخواهد داشت.