مصر به لحاظ سیاسی اهمیت بالایی برای ایران دارد

برقراری روابط ایران و مصر به گفتمان بین مذاهب کمک می کند

*تلاش اسرائیل بر این است که مناسبات دوستانه بین ایران و مصر برقرار نشود

*پیش بینی می شود مناسبات در سال جاری بین ایران و مصر برقرار شود

*اسرائیل به شدت نسبت به نزدیک شدن مصر و ایران حساس شده است

* ایران در گذشته های دور سرمایه گذاری بالایی در صنعت نساجی مصر داشت

*روابط تهران و قاهره می تواند به بهبود شرایط گردشگری دو کشور کمک کند

یک کارشناس منطقه درباره برقراری روابط ایران و مصر و پیامدهای آن برای منطقه می گوید: اسرائیل به شدت نسبت به نزدیک شدن مصر و ایران حساس شده است. البته در سال گذشته مذاکراتی در سطح هیات های کارشناسی بین ایران و مصر صورت گرفت ولی به کندی پیش رفت. سفر پادشاه عمان به تهران این زمینه را مهیا ساخت. امروز عربستان مخالفتی با برقراری رابطه بین تهران و قاهره ندارد. کشور های عربی هم با توجه به شرایط داخلی اسرائیل و بحران های داخلی و وجود کابینه ای افراطی در داخل اسرائیل تمایل چندانی برای همکاری با اسرائیل ندارند و ترجیح می دهند به سمت ایران متمایل شوند و رابطه خود را با ایران مستحکم کنند. این مساله می تواند به همگرایی منطقه ای بین ایران و کشور های عرب کمک کند.

حسن هانی‌زاده در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال که اخیرا اعلام شد که ممکن است ایران و مصر هم به توافق برسند و بعد از بیش از چهار دهه روابط خود را از سر بگیرند. این احتمال چقدر پر رنگ است؟ برقراری روابط ایران و مصر چه پیامدهایی برای منطقه دارد؟ اظهار داشت: مناسبات ایران و مصر در طول چند دهه گذشته چه در رژیم گذشته و چه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 شاهد فراز و فرود های زیادی بود. در دوران رژیم گذشته قدرت های فرا منطقه ای در نزدیک کردن مناسبات و دیدگاه های تهران و قاهره نقش داشتند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به این دلیل که مصر به عنوان کشور بزرگ عربی نقشی تاثیر گذار در تقابل با اسرائیل داشت، با امضای توافق نامه کمپ دیوید از خط مقدم چهره پایداری اعراب خارج شد. از آنجایی که انقلاب اسلامی انقلابی فرا منطقه ای و فرا ملی است لذا امام راحل به شدت نسبت به قرارداد کمپ دیوید و پیامد های آن و شرایط منطقه و مساله فلسطین حساس شدند و مناسبات ایران و مصر قطع شد. این مناسبات همچنان تحت تاثیر فضاهای منطقه ای و بین المللی قرار داشت.

وی افزود: کمک مصر به عراق در جنگ تحمیلی هشت ساله از جمله مواردی است که به تنش میان دو کشور دامن زد. مناسبات ایران در سطح دفاتر حفاظت منافع دو کشور در قاهره و تهران ادامه داشته و دارد ولی دو عامل منجر شد مناسبات به نقطه پایداری نرسد. مورد اول عربستان سعودی بود که به عنوان کشوری مهم و عضو اتحادیه عرب و به عنوان کمک کننده مالی به مصر مانع از رابطه می شد و موضوع دوم آمریکا بود. آمریکایی ها به شدت نسبت به نزدیک شدن ایران و مصر حساس بودند و مانع تراشی می کردند با توجه به توافق نامه پکن بین ایران و عربستان به طور طبیعی فضای منطقه تغییر یافت و همگرایی بیشتری بین ایران و کشور های عربی بوجود آمد. سفر هیثم بن طارق سلطان عمان به تهران و اعلام آمادگی ایشان برای میانجیگری بین ایران و مصر شرایط را برای برقراری رابطه فراهم ساخت و پیش بینی می شود این مناسبات در سال جاری بین ایران و مصر برقرار شود و سطح مناسبات از دفتر حفاظت از منافع به سطح سفارت ارتقا پیدا کند و هر دو کشور سفیر تعیین کنند.

وی با بیان اینکه ارتقای سطح مناسبات ایران و مصر می تواند شرایط را برای منطقه بهبود ببخشد و اسرائیل را به شدت منزوی کند گفت: به همین دلیل اسرائیل به شدت نسبت به نزدیک شدن مصر و ایران حساس شده است. البته در سال گذشته مذاکراتی در سطح هیات های کارشناسی بین ایران و مصر صورت گرفت ولی به کندی پیش رفت. سفر پادشاه عمان به تهران این زمینه را مهیا ساخت. امروز عربستان مخالفتی با برقراری رابطه بین تهران و قاهره ندارد. کشور های عربی هم با توجه به شرایط داخلی اسرائیل و بحران های داخلی و وجود کابینه ای افراطی در داخل اسرائیل تمایل چندانی برای همکاری با اسرائیل ندارند و ترجیح می دهند به سمت ایران متمایل شوند و رابطه خود را با ایران مستحکم کنند. این مساله می تواند به همگرایی منطقه ای بین ایران و کشور های عرب کمک کند.

هانی زاده در خصوص اینکه آیا این امکان وجود دارد که سطح روابط تا همکاری های تجاری و اقتصادی بالا برود؟ اظهار داشت: ایران در گذشته های دور سرمایه گذاری بالایی در صنعت نساجی مصر داشت و روابط اقتصادی در طول چهار دهه گذشته وجود داشت ولی سطح روابط پایین بود. روابط تهران و قاهره می تواند هم به بهبود شرایط گردشگری دو کشور کمک کند و هم تبدیل تجاری بین ایران و مصر را به سطح بالایی برساند. مصر به لحاظ سیاسی اهمیت بالایی برای ایران دارد و اهمیت سیاسی این کشور بیش از اهمیت اقتصادی آن است. از این رو رابطه با مصر می تواند فضای بهتری برای تعامل ایران ایجاد کند. البته موانعی در راه گسترش سطح روابط وجود دارد. از جمله این موانع، موانع داخلی هستند دستگاه های امنیتی مصر بار ها در دوره حسنی مبارک دیکتاتور سابق مصر و در دوره عبدالفتاح سیسی رییس جمهور فعلی مصر به مقامات مصری گزارش داده بودند که اگر روابط مصر و ایران به سطح بالایی برسد و گردشگران ایرانی وارد مصر شوند به لحاظ اعتقادی و به این دلیل که ایران جایگاه بالایی در بین برخی مردم مصر دارد این رفت و آمد ها مردم را تحت تاثیر قرار خواهد دارد و ممکن است منجر به گرایش مصری ها به مذهب تشیع شوند.  از این رو بیشتر موانع گسترش روابط در مصر این مساله داخلی و نظر دستگاه های امنیتی مصر است اما دستگاه دیپلماسی مصر به دنبال بالا بردن و ارتقای سطح مناسبات خارج از حوزه اعتقادی است.

این کارشناس منطقه در مورد اینکه آیا وجود الازهر در مصر می تواند به بالا بردن سطح گفت و گو ها کمک کند؟ گفت: الازهر به عنوان پایگاه علمی جهان اسلام و به ویژه پایگاه علمی اهل تسنن تلقی می شود. از این رو با ملاحظاتی خاص نسبت به ایران نگاه می کند اما مساله حاکمیت مصر و منافع دو کشور و اهمیت ایران در منطقه مورد توجه حاکمیت مصر است. وقتی مسئولان مصری اراده کنند و با ایران رابطه برقرار کنند طبیعتا مسئولان الازهر که به نوعی تابع سیاست های دولت است مجبور است با ایران رابطه برقرار کند و می تواند گفتمان بین مذاهب را در این نهاد بزرگ اسلامی ایجاد کند.

وی در مورد اینکه مصر و فلسطین اشغالی مرزهای مشترکی دارند و ممکن است اسرائیل در  خصوص روابط ایران و مصر سنگ اندازی هایی داشته باشد؟ گفت: طبق توافق کمپ دیوید مصر با اسرائیل رابطه پایدار برقرار می کند و ملزم به حفظ مرزهای اراضی اشغالی است. در حقیقت بخشی از مصر با اسرائیل و فلسطین اشغالی هم مرز است. اسرائیل به همین مقدار هم خاک مصر را نا امن کرده است زیرا عقیده دارد از طریق مرز رفح به نیرو ها گروه ها و اشخاص سلاح ارسال می شود. تلاش اسرائیل بر این است که مناسبات دوستانه بین ایران و مصر برقرار نشود ولی وقتی پای عربستان سعودی و پادشاه عمان بر قرار باشد اسرائیل در اقدامات خود برای جلوگیری از روابط موفق نخواهند بود.