حسن شموشکی شهردار مزرعه کتول – استان گلستان
امروزه در دنیا عمران و آبادی یا به عبارت فنی تر، توسعه شهری با ساخت و ساز ارتباط نزدیکی دارد و می توان ادعا کرد ساختمان های ایمن، زیبا و همگن با محیط شهری، شهر ها را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار می دهند. در چنین شرایطی ساخت و ساز های غیر مجاز و غیر اصولی به ویژه در حاشیه شهر ها و ساختمان سازی غیر متقارن و ناهمگون در معابر اصلی شهر، باعث بر هم خوردن توازن شهری و مبلمان شهری می شوند. در حقیقت این دو عامل (ساخت و ساز غیر مجاز و غیر اصولی و غیر متقارن) را می توان از عوامل برهم خوردگی چهره شهر ها و آلودگی بصری در جوامع شهری امروز نامید.
بر همین اساس و به منظور جلوگیری از تبعات ناشی از این دست ساخت و سازهای نا ایمن و نامتقارن، برنامه‌ریزی های گسترده ای در جهت پیشگیری از این سبک ساخت و ساز صورت گرفته است ولی باید اذعان داشت هنوز تا رسیدن به شرایط مطلوب زمان زیادی لازم است!
البته مشکل تنها ساخت ساختمان های جدید غیر اصولی نیست و مبلمان فعلی شهر ها نیز به دلایل گوناگون اقتصادی، فرهنگی (وندالیسم یا همان تخریب اموال عمومی) و عدم رسیدگی دائمی و مدیریت نامناسب در این آلودگی بصری موثرند و این شلختگی و به هم ریختگی بصری حتی در شهرهای کوچک نیز پرشمار و چشم آزار است.
یکی دیگر از مشکلات مرتبط با شهرسازی کاهش توان اقتصادی مردم است که این موضوع نیز ناخواسته در بروز پدیده ساخت ساختمان های غیر اصولی و ناهمگن بی تاثیر نیست.
در حقیقت یکی از مشکلات جوامع صنعتی ساخت و ساز در متراژ کم و ساخت و ساز های ناهمگون و سینوسی است. به دیگر سخن افزایش قیمت زمین از یک سو و افزایش مصالح ساختمانی باعث شده تا بسیاری از خانواده ها تنها به ساخت یک سرپناه فکر کنند و ابعاد و زیبایی ساختمان ( به ویژه اگر ساختمان در حاشیه شهر باشد) در نزد سازندگان جایی نخواهد داشت.
هر چند استفاده بهینه از زمینهایی که ساخت و ساز در آن ها انجام میشود، امری طبیعی و منطقی است ولی گاهی اوقات مشاهده میشود که در نقاطی از شهرهای استان – که آن نقاط از نظر اقتصادی و تجاری نیز مهم هستند و قیمت زمین در آن مناطق بالاست- به دلیل متراژ کم زمینها، ساختمانها و مغازههایی ساخته میشوند که به هیچ عنوان فنی و مهندسی ساز نیستند و عمدتاً ظاهر مناسبی نیز ندارند.
این مدل ساخت و ساز، علاوه بر این که به زیبایی مبلمان شهری آسیب میرسانند، از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه نیست و توجیه اقتصادی هم ندارد
عرض کم بنا، نداشتن پارکینگ و کم بودن متراژ واحدها از یک سو و نصب برخی وسایل جانبی نظیر کولر و لوله بخاری از سوی دیگر از جمله ویژگیهای عمومی این سازهها هستند. این ساختمانها عموما دو یا سه طبقه هستند و یک درب ورودی و راه پله دارند که تقریبا یک سوم از زمین صرف ساختن راه پله و درب ورودی می شود. در ضمن به دلیل عرض کم این زمینها صاحبان آن ها قادر به ساخت پارکینگ در ساختمان خود نیستند و ناخواسته به مشکل ترافیک شهر هم اضافه میشود. از آن جایی که قوانین جدی و سخت گیرانه ای برای همسان سازی و ساخت یکپارچه سازه ها (به لحاظ طبقات و نمای بیرونی) در کشور وجود ندارد، این ساختمان ها که تعداد آن ها نیز در شهر ها کم نیست ، نما و مبلمان شهری را بر هم می زنند.
در پایان باید اشاره داشت، توجه به نقش و اهمیت مبلمان در زیباسازي سیما و منظر شهري تنها وظیفه شهرداری ها و نهادهای متولی فنی و مهندسی نیست و شهروندان نیز باید دغدغه ساخت و ساز ایمن و شکیل را داشته باشند و علاوه بر رعایت اصول فنی و مکانیکی به اصول زیبایی شناسی و همسان سازی ساختمان ها نیز توجه داشته باشند.